Nam Phi dùng ngôn ngữ gì? Tìm hiểu 11 ngôn ngữ chính thức

Khi nhắc đến Nam Phi, nhiều người thường nghĩ đến những dãy núi cao vút và hoàng hôn trên thảo nguyên rộng lớn. Nếu bạn đã sống hơn 50 năm, hẳn bạn đã thấy sự biến đổi sâu sắc về pháp luật và sự ra đời của một trong những nền dân chủ non trẻ nhất thế giới.

Nhưng liệu bạn đã từng tìm hiểu về sự phong phú ngôn ngữ của đất nước Nam Phi chưa? Ngôn ngữ ở mảnh đất phía Nam Châu Phi này cũng đóng vai trò quan trọng không kém trong việc thấu hiểu bản sắc quốc gia — điều này thể hiện rõ trong sự giao thoa giữa người bản địa và thực dân, giữa quá khứ và hiện tại, giữa áp bức và hòa hợp. Cuộc đấu tranh chống thực dân vốn là một phần lớn trong lịch sử của Nam Phi, tương tự như nhiều quốc gia trên cùng lục địa và toàn cầu. Đến ngày nay, vẫn còn nhiều di sản của sự chia cắt thuộc địa Châu Phi bởi những hoàng đế Châu Âu hồi thế kỷ 18, 19 và 20.

Vào giữa thế kỷ 17, thực dân Hà Lan đến và xâm chiếm Nam Phi, dựng lên một nơi gọi là thuộc địa Cape gần Mũi Hảo Vọng. Sau đó, thực dân Anh chiếm quyền kiểm soát và tiếng Anh ngày càng phổ biến cùng với tiếng Hà Lan Mũi Đất, mà sau đó phát triển thành tiếng Afrikaans.
Thời gian trôi qua, người bản địa châu Phi nói những ngôn ngữ bản địa chịu đựng đàn áp, phân biệt chủng tộc, đế quốc, và cuối cùng Nam Phi trở thành nước cộng hòa. Sự áp bức khởi đầu năm 1948, khi thiểu số da trắng thực thi chính sách A-pác-thai, một hệ thống phân biệt chủng tộc chính thức, nhằm trao tự do cho người Afrikaners da trắng – chủ yếu là hậu duệ của thực dân Hà Lan xưa đang làm nông – và tước đoạt quyền của người da màu.

Hãy cùng nhatotravel.com khám phá các ngôn ngữ tại Nam Phi để hiểu rõ hơn về lịch sử dân tộc cũng như những yếu tố định hình sự phát triển của quốc gia này.

Nam Phi dùng ngôn ngữ gì? Có Những Ngôn Ngữ Nào Ở Nam Phi

Nam Phi, nổi tiếng là một trong những nước nói nhiều ngôn ngữ nhất thế giới cũng như đa sắc tộc bậc nhất Châu Phi, có 11 ngôn ngữ được công nhận chính thức sau chế độ A-pác-thai: tiếng Anh, tiếng Afrikaans, tiếng Xhosa, tiếng Ndebele, tiếng Zulu, tiếng Tswana, tiếng Swati, tiếng Sotho, tiếng Nam Sotho, tiếng Venda và tiếng Tsonga.
Bên cạnh 11 ngôn ngữ chính thức này, còn có nhiều ngôn ngữ khác được sử dụng ở Nam Phi như tiếng Hindi, tiếng Swahili, tiếng Tamil, tiếng Urdu, tiếng Đức, tiếng Hà Lan, tiếng Bồ Đào Nha, tiếng Ý và tiếng Hy Lạp. Rất nhiều ngôn ngữ Creole và Pidgin địa phương cũng được dùng.

Phần lớn trong khoảng 57 triệu dân Nam Phi có thể nói nhiều ngôn ngữ khác nhau tuỳ từng vị trí sinh sống, sử dụng một ngôn ngữ trong gia đình, một ngôn ngữ khác khi làm việc (Nam Phi là ví dụ điển hình cho hiện tượng song ngữ trong không gian làm việc — hai ngôn ngữ khác nhau đồng thời hiện diện trong cộng đồng, với từng tình huống nhất định).

Chúng ta sẽ cùng phân tích chi tiết hơn về các ngôn ngữ chính thức của Nam Phi.

Tiếng Anh

Khi người Anh cập bến Cape năm 1820, tiếng Anh bắt đầu du nhập vào Nam Phi, và dù đã bị người Hà Lan và con cháu của họ hạ bệ sau đó, tiếng Anh vẫn có một thời gian dài được phổ biến tại Cape và những vùng khác.

Trong nhiều thế kỷ, tiếng Anh được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới, và Nam Phi không phải là ngoại lệ. Ngôn ngữ này trở thành phương tiện giao tiếp và làm việc phổ biến. Ở những thành phố lớn như Cape Town, Pretoria và Johannesburg, rất dễ tìm thấy người biết tiếng Anh. Tuy nhiên, chỉ khoảng 10% dân số, tương đương 5 triệu người, nói tiếng Anh ở nhà. Sự phổ biến của tiếng Anh phần nào đó xuất phát từ quá khứ gắn liền với chế độ A-pác-thai và tiếng Afrikaans, làm cho tiếng Anh là ngôn ngữ của sự giải phóng khỏi sự áp bức.

Dù chỉ là ngôn ngữ phổ biến thứ tư, tiếng Anh ngày càng trở nên thông dụng tại Nam Phi — bằng tầm quan trọng với Afrikaans và các ngôn ngữ chính thức khác — điều này khiến người ta tự hỏi Afrikaans liệu có phải cạnh tranh với tiếng Anh trong tương lai gần không.

Tiếng Anh tại Nam Phi sở hữu những đặc điểm và sắc thái độc đáo, phân biệt nó với tiếng Anh ở nơi khác trên thế giới. Từ “bakkie” được sử dụng cho xe bán tải, và “bru” mang nghĩa người bạn mà bạn hay chào hỏi thân mật bằng cách nói “Howzit?” (Bạn khỏe không?). Giò khô nổi tiếng Nam Phi gọi là “biltong”, và nếu bạn thấy món này ngon, bạn sẽ thốt lên “lekker” — một cách diễn tả sự thích thú và hài lòng.

Ngoài ra bạn có thắc mắc rằng Nam Phi Có Giàu Không? Hãy xem ngay trong phần Tin tức của Nhà TO nhé

Tiếng Afrikaans

Tiếng Afrikaans là sản phẩm ngôn ngữ xuất phát từ Nam Phi, phát triển và lớn mạnh — và có sự kết nối chặt chẽ với lịch sử của mảnh đất phía Nam châu Phi này.

Tiếng Afrikaans ban đầu được gọi là “tiếng Hà Lan Mũi Đất”, một từ mang ý nghĩa miệt thị và thường dùng để chỉ người hầu hoặc nô lệ. Khi người Anh đến Cape và tranh giành quyền quản lý, người Afrikaner da trắng, con cháu của người Hà Lan, đã sử dụng ngôn ngữ này để tập hợp dân chúng, biến nó thành dấu hiệu nhận dạng và tạo lập phong trào quốc gia — đây chính là bệ phóng giúp họ lên nắm quyền năm 1948 và gieo mầm cho chế độ A-pác-thai.

Hiện nay, có khoảng 17 triệu người nói tiếng Afrikaans ở Nam Phi, với 7 triệu trong số đó — chiếm khoảng 13% dân số — sử dụng nó như ngôn ngữ mẹ đẻ. Phần lớn người nói tiếng Afrikaans bản địa sinh sống tại Nam Phi, còn lại vài trăm nghìn sống rải rác ở Namibia, Botswana, Zimbabwe, Swaziland và Lesotho, quốc gia không giáp biển nằm lọt Nam Phi.

Tiếng Afrikaans thuộc hệ Ngữ hệ German Tây, nhóm ngôn ngữ giống như tiếng Đức, tiếng Anh và đương nhiên cả tiếng Hà Lan, nguồn gốc của ngôn ngữ này.nếu bạn có kiến thức tiếng Hà Lan, việc học tiếng Afrikaans sẽ trở nên dễ dàng. Từ vựng giữa hai ngôn ngữ này có độ tương đồng từ 90 đến 95 phần trăm, trong khi ngữ pháp tiếng Afrikaans thì đơn giản hơn, điều này khiến người Hà Lan hầu như có thể hiểu được (dẫu vậy thì người nói tiếng Afrikaans lại không hiểu tiếng Hà Lan ở mức độ tương tự). Afrikaans vốn được hình thành từ tiếng Hà Lan thời thực dân nhưng ngữ pháp thì dễ hơn và cách phát âm có phần truyền cảm hơn so với tiếng Hà Lan. Ngôn ngữ này là sự hòa quyện của tiếng Bồ Đào Nha và Pháp do thương gia và thực dân nói, các ngôn ngữ bản địa như Khoisan và Bantu, và các ngôn ngữ như tiếng Mã Lai du nhập vào châu Phi qua giao thương nô lệ với châu Á.

Trong quá khứ, Afrikaans đã từng được xem là biểu tượng cho chủ nghĩa dân tộc da trắng của người Afrikaner và chính sách phân biệt chủng tộc, tuy nhiên, ngôn ngữ này đã vượt ra phạm vi truyền thống của nó, lan đến những cộng đồng không phải da trắng. Những người này sử dụng những từ ngữ khác với từ ngữ của những người da trắng, tạo nên sự riêng biệt và gắn kết trong cộng đồng. Hiện nay, ngôn ngữ này vẫn được sử dụng rộng rãi, đặc biệt là bởi những cộng đồng da màu ở Cape Town, những người không phải da trắng hoặc người bản xứ châu Phi có xuất thân từ con cháu của các giao thương từ nam Á và nô lệ hoặc công nhân châu Phi thời thuộc địa. Theo thống kê dân số năm 2011, phần lớn người bản địa nói tiếng Afrikaans chiếm hơn 50% trong gia đình của họ.

Nếu bạn chưa đến miền Nam châu Phi, có lẽ bạn chưa nghe thấy ngôn ngữ này, nhưng tiếng Afrikaans có dấu ấn ở khắp nơi trên thế giới. Bạn có biết nhiều từ tiếng Anh có nguồn gốc từ tiếng Afrikaans không? Khi bạn đi bộ đường dài theo kiểu “trek” hay trông thấy một con lợn đất, bạn thực sự đang sử dụng từ Afrikaans.

Ngôn ngữ này gắn bó chặt chẽ với truyền thống văn hóa; tiệc nướng mang tên “braai” ở Nam Phi luôn hiện diện trong những dịp lễ hội. Loài linh dương nhảy “springbok” trở thành biểu tượng của quốc gia. Mặc cho không ít người muốn xóa bỏ tàn tích của chủ nghĩa dân tộc Afrikaner, chế độ khởi thủy của A-pác-thai, người dân vẫn tự hào về tiếng Afrikaans, đặc biệt là những cá nhân đã chiến đấu chống thực dân và người Anh. Mặc dù việc giữ gìn tiếng này không hoàn toàn mang nghĩa dân tộc, những phong trào đó thu hút những ai tự hào về ngôn ngữ và sự độc đáo của bản thân — chủ yếu là các nhà hoạt động xã hội ngôn ngữ người Afrikaner.

Những Ngôn Ngữ Bản Địa

Ngữ hệ Niger-Congo với hơn 500 ngôn ngữ thuộc nhóm Bantu được nói rộng rãi trong Châu Phi Hạ Sahara, trongKhông thuộc hệ Ấn-Âu, Nam Phi có 9 ngôn ngữ chính thức (ngoại trừ tiếng Anh và tiếng Afrikaans). Những ngôn ngữ bản địa này đã có mặt từ rất lâu trước khi những ngôn ngữ châu Âu được mang vào thời kỳ thuộc địa.

Trước đây, trong thời A-pác-thai, từ “Bantu” đã được dùng để ám chỉ người châu Phi bản địa, nhưng hiện giờ nó không còn mang nghĩa miệt thị. Trong giai đoạn đó, các trường Bantu đặc biệt dạy những ngôn ngữ này nhằm mục tiêu tước đi những kiến thức mà người châu Phi bản địa cần để trở thành lao động có kỹ năng, thay vào đó chỉ cho phép họ thực hiện các công việc chân tay. Các chính sách của A-pác-thai đã duy trì sự phổ biến của tiếng Afrikaans và góp phần tích cực vào sự tồn tại của các ngôn ngữ bản địa châu Phi, và ảnh hưởng của nó vẫn còn duy trì đến ngày nay.

Khác với ngữ hệ Khoisan, họ Bantu có chung phụ âm “click” (tặc lưỡi) — một đặc điểm cũng thấy trong một số ngôn ngữ Bantu như Xhosa, Zulu và Sotho. Tiếng Afrikaans cũng chứa một vài yếu tố từ ngôn ngữ Khoisan.

Trong số các ngôn ngữ bản địa của Nam Phi, Zulu được sử dụng nhiều nhất, tiếp theo là Xhosa — ngôn ngữ mà những nhà đấu tranh hoà bình, chống chế độ A-pác-thai và cựu tổng thống Nelson Mandela từng sử dụng. Bạn có thể bắt gặp người nói ngôn ngữ Bantu hầu như ở khắp nơi trên Nam Phi.

Dưới đây là số người bản địa sử dụng những ngôn ngữ chính thức của Nam Phi mà Hiến Pháp công nhận:

– Ndebele: 1.1 triệu
– Nam Sotho: 4.6 triệu
– Bắc Sotho: 3.9 triệu
– Swati: 1.3 triệu
– Tsonga: 2.3 triệu
– Tswana: 4.1 triệu
– Venda: 1.2 triệu
– Xhosa: 8.2 triệu
– Zulu: 11.6 triệu

Ngôn ngữ của Nam Phi không chỉ mở cửa sổ nhìn vào quá khứ mà còn là một câu chuyện tiếp tục diễn ra cho đến hiện tại. Vai trò của di sản ngôn ngữ này trong tương lai vẫn còn là câu hỏi chưa có lời giải đáp. Bạn muốn trải nghiệm thật đặc biệt tại Nam Phi? Ghé ngay Tour du lịch Nam Phi Nhà TO

Theo: Babbel

Biên tập lại: NhaTO Travel